Onbegrip is een bron van veel problemen in stiefgezinnen

Eén van de dingen waar je in een stiefgezin vaak tegen aanloopt, is onbegrip. Waarom liegt je stiefdochter zo vaak? Waarom heeft je man toegegeven aan zijn ex en de vakantieregeling ineens gewijzigd? Waarom nodigen je ouders jouw stiefkinderen niet uit voor hun 40-jarige huwelijksfeest? Zomaar wat kwesties die bij mij aan tafel en in de besloten Facebookgroep Bewuste Stiefmoeders Community voorbij komen. En steeds leidt dat onbegrip tot ergernis.

Eigenlijk is al dat onbegrip niet zo verwonderlijk. Het komt vooral voort uit het feit dat de gezinsleden elkaar nog moeten leren kennen, dus niet weten wat ze van elkaar kunnen verwachten, en uit het feit dat de meeste mensen geen of weinig ervaring hebben met een samengesteld gezin, en dus ook niet weten hoe ze daar mee om moeten gaan.

Mensen hebben de neiging om zelf een verklaring te bedenken voor dat wat ze van de ander niet begrijpen. Die verklaring kan tot heftige emoties leiden: boosheid, verdriet, teleurstelling, angst, soms ook schuldgevoel, of schaamte. De vraag is natuurlijk of die eigen bedachte verklaring wel altijd klopt.

Vorige week las ik het boekje Spreken met liefde, luisteren met compassie van Thigh Nhat Hanh, een Boeddhistische monnik. Thigh Nhat Hanh stelt voor dat we in gesprek gaan (en dan daadwerkelijk spreken met liefde en luisteren met compassie) om erachter te komen waarom mensen de dingen doen die ze doen.

Volgens Thigh Nhat Hanh willen mensen met hun acties graag hun eigen lijden verlichten. De stiefdochter die veel liegt, is bijv. bang voor jullie reactie als ze de waarheid vertelt. Je man geeft toe aan zijn ex omdat hij geen energie heeft voor nog meer gedoe, en laat het er dan liever maar bij zitten. Je ouders voelen zich onzeker met stiefkinderen die ze amper kennen op hun feest, en nodigen ze dan gemakshalve maar niet uit.

Thigh Nhat Hanh beschrijft hoe je door met de mensen die je niet begrijpt in gesprek te gaan, en vooral door meevoelend te luisteren naar hun lijden, kunt gaan begrijpen waarom ze doen zoals ze doen. Daardoor ga je anders denken over hun handelen, en dat maakt weer dat je gevoelens minder negatief zijn. Dat heeft een helend effect op jou, en ook op de andere betrokkenen. Met andere woorden; je bent minder boos en voelt je daardoor beter. Natuurlijk kan het nog best zo zijn dat jij het niet eens bent met het liegen, het steeds maar toegeven, of het feit dat je stiefkinderen niet worden uitgenodigd. Thigh Nhat Hanh zegt dan ook dat je na het luisteren op een vriendelijke manier moet zeggen waar jij last van hebt. Daarna kunnen jullie samen bespreken hoe die last kan verminderen.

Op mijn website staat een stukje over mijn visie. Ik schrijf daar: "In mijn visie werkt het zo: als je begrijpt waarom mensen doen zoals ze doen, dan interpreteer je hun gedrag anders, en krijg je daar een ander gevoel bij. Dat maakt weer dat jouw reactie ook anders wordt. En dat brengt de zaak in beweging, waardoor het voor iedereen gemakkelijker wordt: ouder, stiefouder, ex-partner, kinderen".

Het deed me eerlijk gezegd best goed dat mijn zienswijze zo bevestigd wordt door een oude wijze monnik. Wel weet ik intussen goed dat mensen soms zo emotioneel zijn dat een gesprek met de andere partij niet altijd succesvol verloopt. Dan probeer ik eerst zelf bij mijn cliënten begrip  te kweken voor de andere partij. Als dat lukt, verandert er al veel en wordt het daarna veel gemakkelijker voor hen om zelf het gesprek aan te gaan.

November 2017
Nanda Poulisse, Gezinspraktijk Gestel 

Let op: Deze blogs verschijnen in het najaar van 2024 in boekvorm en zijn dan online niet meer beschikbaar. Als je belangstelling hebt voor het boek, mail me dan je naam en mailadres, dan laat ik je te zijner tijd weten hoe je het kunt bestellen. Mijn mailadres is: info@gezinspraktijkgestel.nl

P.S. Deel je deze blog met familie en vrienden die ook tips kunnen gebruiken bij het runnen van hun samengestelde gezin? Daar doe je hen en mij een plezier mee.